Viêm tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp bị biến đổi do tác động ngoại lai như vi khuẩn, bệnh cơ hội… Bệnh này là nguyên nhân chính gây ra các tình trạng suy giáp, cường giáp. Bệnh viêm tuyến giáp là một tập hợp các bệnh với đa dạng các biểu hiện khác nhau. Trong đó chủ yếu được chia ra làm 3 loại:
- Viêm tuyến giáp cấp tính
- Viêm tuyến giáp bán cấp tính: trong đó có 2 dạng là Viêm tuyến giáp dạng u hạt bán cấp tính và Viêm tuyến giáp lympho bào bán cấp tính
- Viêm tuyến giáp mãn tính cũng bao gồm 2 loại Viêm tuyến giáp lympho bào mãn tính (hay còn gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto) và Viêm xơ tuyến giáp mãn tính (viêm tuyến giáp Riedel).
- Viêm tuyến giáp bán cấp tính: trong đó có 2 dạng là Viêm tuyến giáp dạng u hạt bán cấp tính và Viêm tuyến giáp lympho bào bán cấp tính
- Viêm tuyến giáp mãn tính cũng bao gồm 2 loại Viêm tuyến giáp lympho bào mãn tính (hay còn gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto) và Viêm xơ tuyến giáp mãn tính (viêm tuyến giáp Riedel).
Nguy cơ:
Do tính chất mỗi loại viêm khác nhau, tuy nhiên có một số nguy cơ có thể tổng hợp chung lại như:
- Thiếu i-ốt
- Nhiễm xạ
- Rối loạn miễn dịch
- Thay đổi hormon
- Di truyền
- Mắc các bệnh về não
Do tính chất mỗi loại viêm khác nhau, tuy nhiên có một số nguy cơ có thể tổng hợp chung lại như:
- Thiếu i-ốt
- Nhiễm xạ
- Rối loạn miễn dịch
- Thay đổi hormon
- Di truyền
- Mắc các bệnh về não
Các chẩn đoán chủ yếu:
- Xét nghiệm máu, đo nồng hộ hocmon và kháng thể tuyến giáp trong máu
- Xét nghiệm đo lượng phóng xạ iốt
- Chụp xạ hình tuyến giáp
- Xét nghiệm máu, đo nồng hộ hocmon và kháng thể tuyến giáp trong máu
- Xét nghiệm đo lượng phóng xạ iốt
- Chụp xạ hình tuyến giáp
Cách điều trị:
- Thông thường khi suy giáp sẽ điều trị levothyroxin, khi cường giáp sẽ hỗ trợ bằng Corticoid. Nhiều trường hợp sử dụng các hormon thay thế, cũng có trường hợp phải phẫu thuật.
- Thông thường khi suy giáp sẽ điều trị levothyroxin, khi cường giáp sẽ hỗ trợ bằng Corticoid. Nhiều trường hợp sử dụng các hormon thay thế, cũng có trường hợp phải phẫu thuật.
Phân loại
1. Viêm tuyến giáp cấp tính
Nguyên nhân và triệu chứng: So với các dòng viêm tuyến giáp khác thì loại viêm tuyến giáp cấp tính thua xa về độ phổ biến. Bệnh sinh ra do bản thể bị nhiễm vi khuẩn hoặc kí sinh trùng như tụ cầu vàng, Ecoli, nấm, từ đó tạo viêm nhiễm vậy nên bệnh còn được gọi là viêm tuyến giáp mủ. Người bệnh có thể nhiễm khuẩn qua máu, đôi khi chỉ do một chấn thương nhỏ. Khi bị viêm, người bệnh thường có biểu hiện như sốt, mệt, sưng và căng vùng cổ hoặc hàm dưới.
Chẩn đoán: Đối với loại này, để chẩn đoán chủ yếu phương pháp là xét nghiệm đo lượng bạch cầu và hàm lượng hormon trong máu. Sau đó siêu ấm và chụp xạ hình tuyến giáp. Cuối cùng, để lấy kết quả chính xác nhất, bác sĩ có thể siêu cầu sinh thiết tế bào giáp để chẩn đoán độ nguy hiểm của bệnh.
Điều trị: Đối với viêm tuyến giáp cấp tính, trường hợp bệnh thông thường không nặng lắm, dựa vào tình trạng bệnh là lựa chọn điều trị kháng sinh hoặc nếu đã viêm nhiễm mưng mủ thì cần rạch để thoát mủ.
2. Viêm tuyến giáp bán cấp tính
- Viêm tuyến giáp dạng u hạt bán cấp tính (De quervain)
Đây là dạng bệnh lành tính bị viêm do virus, thường xuất hiện khi cơ thể mới khỏi bệnh, miễn dịch còn yếu. Virus sẽ thâm nhập, khiến tuyến giáp phản ứng và giải phóng quá đà các nội tiết tố và gây cường giáp. Nếu kéo dài, bệnh đảo ngược lại gây suy giáp vĩnh viễn dù bệnh thường tự khỏi sau vài tháng.
Do tính chất hoạt động theo phân bố rõ ràng nên các triệu chứng của bệnh cũng được phân rõ làm 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn cấp tính: Giai đoạn này thường kéo dài khoảng từ 1 -2 tháng, triệu chứng chung là đau đầu, sốt nhẹ, đau họng và cứng cổ. Cơn đau gây nhiều ảnh hưởng tới chế độ ăn uống và sinh hoạt của bệnh nhân. Nếu khám tuyến giáp sẽ thấy tuyến giáp sưng to và cứng.
+ Giai đoạn suy giáp: Đây là giai đoạn khi tuyến giáp đã xả hết các hormone dự trữ. Lúc này các triệu chứng đau sẽ biến mất, nếu không mắc bình giáp thì giáp có thể đang bị suy nhược. Nếu sờ sẽ thấy giáp chắc, cứng.
+ Giai đoạn hồi phục: Lúc này tuyến giáp sẽ thu gọn lại, bình thường, căn bệnh có chiều hướng đi đến hồi kết.
+ Giai đoạn suy giáp: Đây là giai đoạn khi tuyến giáp đã xả hết các hormone dự trữ. Lúc này các triệu chứng đau sẽ biến mất, nếu không mắc bình giáp thì giáp có thể đang bị suy nhược. Nếu sờ sẽ thấy giáp chắc, cứng.
+ Giai đoạn hồi phục: Lúc này tuyến giáp sẽ thu gọn lại, bình thường, căn bệnh có chiều hướng đi đến hồi kết.
Chẩn đoán bệnh viêm tuyến giáp thường qua các bước:
+ Khám tuyến giáp
+ Xét nghiệm máu
+ Xét nghiệm tìm các kháng thể kháng tuyến giáp
+ Đo độ tập trung phóng xạ tại tuyến giáp
+ Chọc hút sinh thiết tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ
+ Khám tuyến giáp
+ Xét nghiệm máu
+ Xét nghiệm tìm các kháng thể kháng tuyến giáp
+ Đo độ tập trung phóng xạ tại tuyến giáp
+ Chọc hút sinh thiết tế bào tuyến giáp bằng kim nhỏ
Điều trị:
Giai đoạn cấp tính: Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định Corticoid để giảm đau. Ngoài ra các thuốc kháng giáp khác không có tác dụng gì trong trường hợp này.
Giai đoạn nhược giáp: Sử dụng levothyroxine liều cao tùy vào tình trạng bệnh
Giai đoạn hồi phục: Nếu bệnh đã hết mà vẫn để lại nhân trên tuyến thì phải phẫu thuật cắt bỏ.
Giai đoạn cấp tính: Thông thường bác sĩ sẽ chỉ định Corticoid để giảm đau. Ngoài ra các thuốc kháng giáp khác không có tác dụng gì trong trường hợp này.
Giai đoạn nhược giáp: Sử dụng levothyroxine liều cao tùy vào tình trạng bệnh
Giai đoạn hồi phục: Nếu bệnh đã hết mà vẫn để lại nhân trên tuyến thì phải phẫu thuật cắt bỏ.
- Viêm tuyến giáp Lympho bào bán cấp tính:
Đây là dạng bệnh viêm tuyến giáp khá kì lạ. Bởi lẽ ngoài việc bướu đột ngột to ra còn lại người bệnh không hề thấy đau như khi bị các dạng viêm khác. Bệnh thường gặp ở phụ nữ sau sinh, chia làm 4 giai đoạn:
Giai đoạn cường giáp có tác động giống với viêm bán cấp u hạt, tức là giải phóng hocmorn, chỉ có thời gian bệnh sẽ kéo dài và biểu hiện trên người là khác. Người mắc bệnh trong thời gian này sẽ thường xuyên thấy hồi hộp, ăn nhiều nhưng vẫn không lên cân.
Giai đoạn bình giáp: Thời gian này, tuyến giáp sẽ chắc lại, kéo dài trong gần 1tháng.
Giai đoạn suy giáp: Giai đoạn này có thể có cũng có thể không, và thường kéo dài khoảng 2-3 tháng
Giai đoạn hồi phục: Lúc này bệnh có xu hướng kết thúc nhanh, tuy nhiên đối với phụ nữ mới sinh bị viêm tuyến giáp rất dễ tái phát ở lần mang thai sau.
Giai đoạn suy giáp: Giai đoạn này có thể có cũng có thể không, và thường kéo dài khoảng 2-3 tháng
Giai đoạn hồi phục: Lúc này bệnh có xu hướng kết thúc nhanh, tuy nhiên đối với phụ nữ mới sinh bị viêm tuyến giáp rất dễ tái phát ở lần mang thai sau.
Chẩn đoán: Xét nghiệm tìm kháng thể kháng tuyến giáp và đo lượng nồng độ các Hocmon tuyến giáp
Điều trị:
Giai đoạn cường giáp: Tập trung chỉ điều trị để giảm bớt biểu hiện cường giáp.
Giai đoạn bình giáp: bác sĩ sẽ hạn chế cho thuốc trong thời gian này
Giai đoạn nhược giáp: sử dụng levothyroxin
Giai đoạn hồi phục: các chuyên gia y tế sẽ xem xét và đưa ra hướng điều trị tiếp.
Giai đoạn cường giáp: Tập trung chỉ điều trị để giảm bớt biểu hiện cường giáp.
Giai đoạn bình giáp: bác sĩ sẽ hạn chế cho thuốc trong thời gian này
Giai đoạn nhược giáp: sử dụng levothyroxin
Giai đoạn hồi phục: các chuyên gia y tế sẽ xem xét và đưa ra hướng điều trị tiếp.
3. Viêm tuyến giáp mãn tính:
- Viêm tuyến giáp hashimoto
Đây là loại viêm giáp có tỉ lệ cao nhất trong các loại viêm giáp. Tỉ lệ tuy nhỏ nhưng bệnh đang có xu hướng lan rộng. Bệnh phổ biến ở nữ hơn nam. Sở dĩ căn bệnh này được chú ý bởi nó là loại viêm giáp có tác động xấu nhất đến cơ thể. Bệnh lâu ngày có thể gây vấn đề về tim mạch, thần kinh và dị tật bẩm sinh. Bệnh thường bị nhầm lẫn với chứng biếu cổ. Đặc biệt, bệnh này thường song hành với rối loạn mỡ máu.
Triệu chứng: Bệnh phần lớn có triệu chứng không điển hình, thường phát triển lặng lẽ cho đến giai đoạn suy giáp. Ban đầu rất khó nhận ra, khi bệnh đổ nặng, tuyến giáp sẽ to lên, chèn ép cổ, bệnh nhân sẽ bắt đầu thấy có vấn đề về trí nhớ. Sau đó là các biểu hiện ra bên ngoài như bướu to, mặt phù, giọng khàn. Người bệnh sẽ luôn thấy mệt mỏi, tăng cân liên tục và đau cơ. Nhiều bệnh nhân trở nên trầm cảm vì căn bệnh này.
Chẩn đoán:
+ Đo Hocmon tuyến giáp T3, T4 trong máu.
+ Xét nghiệm tìm các kháng tuyến giáp trong máu
+ Sinh thiết mô tuyến giáp
+ Đo Hocmon tuyến giáp T3, T4 trong máu.
+ Xét nghiệm tìm các kháng tuyến giáp trong máu
+ Sinh thiết mô tuyến giáp
Điều trị: Chủ yếu là sử dụng hormon thay thế trong 3-6 tháng, nếu bệnh kéo dài phải sử dụng lâu hơn.
- Viêm xơ tuyến giáp mãn tính (Viêm giáp sợi riedel)
Loại viêm giáp này rất hiếm gặp, còn được gọi là viêm giáp gỗ. Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân
Triệu chứng: Bướu giáp đột nhiên xuất hiện, cứng như có khối, gây khó thở, khó nuốt. Bướu chắc, không di động.
Chẩn đoán:
+ Xét nghiệm đo hàm lượng phóng xạ tại tuyến giáp
+ Xét nghiệm tỷ lệ hormon tuyến giáp
+ Tìm kháng thể tuyến giáp trong máu
+ Xét nghiệm đo hàm lượng phóng xạ tại tuyến giáp
+ Xét nghiệm tỷ lệ hormon tuyến giáp
+ Tìm kháng thể tuyến giáp trong máu
Điều trị: Nhiều trường hợp bướu chèn quá lớn, cần phẫu thuật. Ngoài ra khi điều trị suy giáp thì sử dụng hormon thay thế.
Đối với bệnh viêm tuyến giáp, quan trọng là người bệnh cần ý thức được cách chữa trị và có những hành động quyết đoán kịp thời khi tiến hành điều trị bệnh.
Bệnh viêm tuyến giáp phân loại để điều trị đúng cách
4/
5
Oleh
Unknown
